Nkuna
Maxele
Mahori
Va ka Maxele – Mahori i tinyimba na switiko-tsongo swa Ka Nkuna. Hikwavo Gandzelo ra vona rile Khokhothiva le ka Shingange, eMozambique.
Ku na vo tala va nga twisisiki leswaku Mahori u hlangana kwihi na Maxele.
Loko va khale va swi hlaya (according to oral historical tradition), ve;
Eka ndyangu wa ka Maxele khale ka matiko, a ku ri na nhwana wa muti wa ka Maxele loyi a twasele vungoma na vun’anga. Siku na siku loko a huma a ya cela mirhi, a hlangana na xihovori xa muhloti lexi a va twanana kwale mananga. Nhwana u vuye na ndzwalo, loko vatswari va lava ku tiva leswaku i ndzwalo wa mani, a ku yena u tiva sweswi a ngo hlangana na muhloti kwale kwatini, kambe leswaku i wa ka mani a nga swi tivi. Vatsonga va khale a va yirisa leswaku nhwana loko a ri na n’wana a nga vutiwanga, a nyikiwa xivongo xa la kaya. Ku te loko nhwana a tswala n’wana wa jaha, va vutisa nhwana wa vona leswaku xivongo xa n’wana i mani; i vi nhwana a ku leswi ndzi nga horha misisi na swona ndzi nga n’anga, nyikani n’wana vito ra Mahori.
Hi loko ku sukela kwalaho va ka Mahori, lava va nga vantukulu eka Maxele, va tiveka tani hi nyimba ya ka Maxele.
Loko u langutisa matshamelo ya va ka Maxele na Mahorhi, va tshama ku vandzhekelana na swona va tiveka va ri van’we.