Hi wona dyangu wa Vuhosi wo sungula ku fika e Lowveld, na tinyimpi ta vangoni ti nga se fika eVutsonga. Va fikile va tshama, va rhangeriwe hi Hosi Mahahalati. Loko a lova, Vuhosi byi tekiwa hi Hosi Pondolo, loko Pondolo a lova byi tekiwa hi Hosi Bode. Loko Bode a fuma, a ku ri nkarhi lowu se Vatsonga vo tala, a va tsutsuma tinyimpi ta vangoni.
Va ka Bode a va tekelana swinene vavasati na muti wa ka Xilumani, eka Vuhosi bya ka Njakanjaka, kambe loko Jiwawa a rhangela vufambisi bya Mfumo wa ka Njakanjaka, u singurile ku lwisa va ka Mashibye (Bila). Jiwawa u sungule a rhumela muti wa ka Maswanganyi leswaku wu ta tshama etikweni ra ka Bode, endzhaku ka sweswo, a rhumela va ka Maluleke. Va ka Maluleke va tshamile laha ku nga fika laha va nga vuta eka Hosi Bode.
Hosi Bode a ala ku tekela nhlokweni mfumo wa valungu, leswi nga endla leswaku misava yi nyikiwa ntukulu wakwe, Nhlaniki, hikuva yena a dyondzile na swona a amukela mfumo wa vakoloni. Nhlaniki a hi hosi, vuhosi i lo nyikiwa hi valungu va tekela Hosi Bode na misava ya yena. Leswi swi komba kahle xiave xa N’wamanungu na Jiwawa eka ku tekela vanhu misava ya vona.
Matimu ya Hosi Bode;
Mativula ya Hosi Bode i Masiya, eka nsati wo sungula loyi a ri xiriha-nandzu. Nsati loyi u nyikiwe yena hi vasotho lava a va luva eka yena. Hi loko ku tswariwa Masiya, ivi va muti va ala leswaku Masiya a va Hosi, hikuva i tswariwe hi nsati wa musotho wa xiriha-nandzu. Tatana wakwe, Hosi Bode, u teki Masiya a n’wi tsutsumisela eka Modjaji, eka vakokwana wa yena leswaku a hlayiseka kona, hikuva a ta dlawa a dlawela Vuhosi. Masiya u teki N’waMkhari, a fika a tswala Machume. Machume u arile ku vuyela ka Bode ku ya teka Vuhosi bya yena. Machume u tswarile vavasati na jaha rin’we, ku nga Vaganyile George Mashibye, na yena a nga kotanga ku landzelela swa vuhosi byakwe.
Xivongo xa yindlu ya ka Bode ku suka eka Machume;
Machume wa Masiya wa Bode wa Pondolo wa Mahahalati wa Mbeva wa Bila wa Malangeni. Va ku tshunela haleno ndzi ku ximbya. I va la ximbya, n’wa-ku-ximbya-xitsotso. Va suka ka Langeni, va davula soke ra vambe, va tsemakanya Ribalule, va nyokovela va ta tshama kusuhi na Tavi.
Image source: wikimedia.org